Για να θριαμβεύσει η ζωή

Στιγμές από τη συμμετοχή και τη δράση των γυναικών στο Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας

Ο αγώνας του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας σηματοδοτεί την κορυφαία περίοδο της επαναστατικής πάλης στην Ελλάδα. Κατασυκοφαντήθηκε και διαστρεβλώθηκε από την αστική τάξη της Ελλάδας. Αξιοποιήθηκε για να φθείρει συνειδήσεις, για να τσακίσει τις αξίες και τα ιδανικά της εργατικής τάξης, των φτωχών λαϊκών στρωμάτων, τον αγώνα τους για την εργατική, λαϊκή εξουσία. Η συμμετοχή και η δράση των γυναικών σ’ αυτόν τον ηρωικό λαϊκό στρατό ήταν ιδιαίτερα σημαντική. Οι γυναίκες μαχήτριες δεν υστερούσαν καθόλου σε μαχητικότητα, ικανότητα και αυταπάρνηση στον ένοπλο αγώνα, από τους άνδρες μαχητές, σ’ όλα τα μετερίζια, σαν ίσος προς ίσο. Ετσι στις πιο δύσκολες συνθήκες του αγώνα διαπαιδαγωγήθηκε και αναδείχτηκε ένας νέος τύπος του πιο ανιδιοτελούς ανθρώπου και για τους άντρες και για τις γυναίκες με τη διαρκή προσπάθεια για εξασφάλιση της ισοτιμίας και του αλληλοσεβασμού μεταξύ τους με στέρεη βάση το ιδεολογικό, πολιτικό ατσάλωμα για το δίκιο του αγώνα της εργατικής τάξης, των καταπιεσμένων, για την εργατική, λαϊκή εξουσία. Η Πανελλαδική Δημοκρατική Ενωση Γυναικών, συμβάλλοντας στην προβολή της πραγματικής κατάστασης και των αληθινών σκοπών του αγώνα του ΔΣΕ, είχε εκδώσει το 1949 στη γαλλική γλώσσα ένα απλό στη γραφή και στο ύφος, αλλά συγκλονιστικό ντοκουμέντο, γραμμένο από τις ίδιες τις μαχήτριες. Αυτό το αυθεντικό ντοκουμέντο παρουσιάζουμε σήμερα.

Σ’ αυτό το μικρό βιβλίο σας μιλάνε οι γυναίκες της Ελλάδας. Οι μητέρες, που εδώ και οκτώ χρόνια δεν έχουν σφίξει παιδί στην αγκαλιά τους• οι νέες κοπέλες, που θυσίασαν τα νιάτα τους στο μεγάλο ιδανικό της Ειρήνης• οι χιλιάδες γυναίκες στη φυλακή ή στην εξορία, αυτές που βασανίζονται στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και στα κρατητήρια της αστυνομίας. Δεν έχει λογοτεχνικές προθέσεις αυτό το μικρό βιβλίο. Εχει γραφτεί από τις απλές γυναίκες, τις γυναίκες του λαού, που άφησαν τα σπίτια τους και ήρθαν να πολεμήσουν, με το όπλο στο χέρι, στο πλευρό των αντρών, για να διώξουν από την πατρίδα τους τους εμπόρους του πολέμου, για να ξαναβρούν τα παιδιά τους και τους άντρες τους, για να γευτούν τη γλύκα της ειρηνικής εργασίας. Θα ήθελαν να στείλουν αυτό το βιβλίο παντού όπου οι λαοί παλεύουν για την Ειρήνη και την Ελευθερία! Στην Κίνα και στο Βιετνάμ, στις μακρινές αποικίες, στην Ευρώπη και στην Αμερική. Σε όλες τις μητέρες που σκύβουν, γεμάτες ελπίδα, στην κούνια των παιδιών τους, σ’ όλες τις νέες κοπέλες που ονειρεύονται ένα καλύτερο μέλλον, παντού όπου υπάρχουν άνθρωποι που προσβλέπουν στην Ειρήνη.

Το ΚΚΕ για την κρίση 1929 – 1933

Το ΚΚΕ, από τα πρώτα ακόμη σημάδια της οικονομικής κρίσης του καπιταλισμού, τόνιζε ότι φιλολαϊκή διέξοδος απ’ αυτήν στον καπιταλισμό δεν υπάρχει. Ηταν τότε που αστικά και οπορτουνιστικά επιτελεία μιλούσαν για «χρηματοπιστωτική κρίση», αναζητούσαν πολιτικές διαχείρισής της, εστίαζαν στα δημοσιονομικά ελλείμματα την αιτία της, ώσπου κατέληξαν ότι πρόκειται για «κρίση χρέους». Ετσι, με πρόσχημα τα κρατικά χρέη, εφαρμόζουν βαθιά αντεργατική αντιλαϊκή πολιτική. Που δεν έχει καμιά σχέση με τα ελλείμματα και το κρατικό χρέος. Απ’ αυτήν την πολιτική, δε γεμίζουν τα κρατικά ταμεία. Μέτρα όπως η επέκταση των ελαστικών σχέσεων εργασίας, η κατάργηση των Συλλογικών Συμβάσεων και του κατώτατου μισθού για να μειωθεί ακόμη πιο δραστικά η τιμή της εργατικής δύναμης, η κατάργηση 13ου και 14ου μισθού στον ιδιωτικό τομέα, της επικουρικής και της κύριας σύνταξης, αλλά και η δραστική μείωση των εργοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών, των εργοδοτικών εισφορών σε Οργανισμό Εργατικής Κατοικίας, Εργατική Εστία, ΟΑΕΔ, αυτά περιλαμβάνονται στο λεγόμενο μη μισθολογικό κόστος που θέλουν να μειώσουν, το τσεκούρωμα των βαρέων και ανθυγιεινών, άλλο στόχο έχουν. Οπως και οι περικοπές στους κρατικούς προϋπολογισμούς που θα τσακίζουν την Κοινωνική Ασφάλιση, την Υγεία, την Παιδεία, τα κοινωνικά επιδόματα για ανέργους, ΑμΕΑ, στις όποιες παροχές απέμειναν για την τρίτη ηλικία, για παιδικούς σταθμούς κ.λπ. αλλά και η αντιλαϊκή φοροληστεία, σε συνδυασμό με τη δραστική μείωση της φορολογίας κεφαλαίου. Ολ’ αυτά κάνουν πιο φτηνούς τους εργαζόμενους για το κεφάλαιο, ώστε να αντιμετωπιστεί η οικονομική κρίση σε όφελός του. Είναι μέτρα που αυξάνουν την εκμετάλλευση και επιδιώκουν να συμβάλουν σε αντιστάθμισμα των απωλειών κερδών από την πτώση του ποσοστού κέρδους στην κρίση, αλλά κυρίως να ετοιμάσουν συνθήκες άκρατης κερδοφορίας όταν έλθει ανάκαμψη. Το ίδιο και τα φορολογικά. Φιλολαϊκή διέξοδος από την κρίση θα υπάρξει μόνο με την εξάλειψη της πραγματικής της αιτίας, που είναι η κατάργηση της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής, δηλαδή το πέρασμα στο σοσιαλισμό. Γι’ αυτό το ΚΚΕ προβάλλει και παλεύει για την ταξική ενότητα της εργατικής τάξης για την οργάνωση της λαϊκής κοινωνικής συμμαχίας εργατών, αυτοαπασχολουμένων, φτωχών αγροτών, για ένα πανεργατικό – παλλαϊκό μέτωπο παρεμπόδισης τώρα των αντεργατικών αντιλαϊκών μέτρων και αντεπίθεσης. Συμπόρευση με το ΚΚΕ, για εργατική λαϊκή εξουσία και οικονομία, κοινωνικοποίηση των μονοπωλίων, αποδέσμευση από την ΕΕ και μονομερή διαγραφή του χρέους.

Σήμερα, στο «Ριζοσπάστη», στο ένθετο «Ιστορία» παρουσιάζουμε αποσπάσματα από δύο ντοκουμέντα του ΚΚΕ για τη δράση του στις συνθήκες της οικονομικής κρίσης 1929 – 1933. Το ένα είναι άρθρο που δημοσιεύτηκε στο τεύχος 4 (Φλεβάρης) της ΚΟΜΕΠ του 1932 και το αναδημοσιεύουμε από την ΚΟΜΕΠ, τ. 1/2011. Το δεύτερο είναι Απόφαση της ΚΕ του ΚΚΕ το Μάρτη του 1932 και αναδημοσιεύεται από τα «Επίσημα Κείμενα», τ. 3ος 1929 – 1933. Μπορεί οι κοινωνικοπολιτικές συνθήκες στην Ελλάδα να μην είναι ακριβώς οι ίδιες, αλλά από την άποψη της ταξικής ουσίας, με εξαίρεση την ύπαρξη της ΕΣΣΔ, τίποτε δεν είναι διαφορετικό. Και τότε οι αστικές αναλύσεις για την κρίση και τις αιτίες της ήταν σαν τις σημερινές. Ετσι, ο αναγνώστης μπορεί να παρακολουθήσει την ταξική ανάλυση του ΚΚΕ για την κρίση και τα καθήκοντα του εργατικού κινήματος τότε, λίγα χρόνια πριν από τον πόλεμο και με δεδομένη την άνοδο του φασισμού σε Ιταλία – Γερμανία, αλλά και την έναρξη του πολέμου από την Ιαπωνία. Και τότε, όπως και τώρα, το Κόμμα μας σωστά ταξικά προσανατολισμένο πάλευε για τη φιλολαϊκή διέξοδο από την κρίση.

«Η ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΑ ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ, Η ΑΣΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΤΟ ΚΚΕ»

Ο σ. Στάλιν, μιλώντας στο 15ο Συνέδριο του Κομ. Κόμματος της Σοβιετικής Ενωσης το Δεκέμβρη του 1927, για τη μερική «σταθεροποίηση» του καπιταλισμού διεπίστωσε:

Πρόλογος και εισαγωγή του «Δοκιμίου Ιστορίας του ΚΚΕ, Β΄ τόμος 1949 – 1968»

 

Η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ διοργανώνει εκδήλωση παρουσίασης του «Δοκιμίου Ιστορίας του ΚΚΕ, Β΄ τόμος περίοδος 1949 – 1968. Αποκαταστάσεις» στην Αίθουσα Συνεδρίων του Κόμματος, στον Περισσό. Το Δοκίμιο Ιστορίας θα παρουσιάσει η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Αλέκα Παπαρήγα.

Το Δοκίμιο συζητήθηκε και εγκρίθηκε από την Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ, που ήταν η κορύφωση μιας πολύμηνης διαδικασίας, κατά τη διάρκεια της οποίας συζητήθηκε σε όλο το Κόμμα και στα καθοδηγητικά όργανα της ΚΝΕ το σχέδιο Δοκιμίου που επεξεργάστηκε η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ.

Από αυτήν την προσπάθεια το σχέδιο Δοκιμίου εμπλουτίστηκε με τις παρατηρήσεις και προτάσεις χιλιάδων κομμουνιστών και κομμουνιστριών. Το ΚΚΕ και η ΚΝΕ βγήκαν πιο ενισχυμένοι ιδεολογικοπολιτικά και αποφασισμένοι να αξιοποιήσουν την ηρωική Ιστορία του Κόμματος και τα συμπεράσματα που βγαίνουν από αυτή, στην πάλη για το σοσιαλισμό, που η αναγκαιότητά του προβάλλει πιο επίκαιρη από κάθε άλλη φορά.

Ηδη ο «Ριζοσπάστης στις 2 Οκτώβρη 2011 δημοσίευσε τις Αποφάσεις για τις κομματικές αποκαταστάσεις των Νίκου Ζαχαριάδη, Νίκου Βαβούδη και την πολιτική αποκατάσταση του Αρη Βελουχιώτη. Σήμερα στο ένθετο «Ιστορία» δημοσιεύουμε τον πρόλογο της ΚΕ του ΚΚΕ και την εισαγωγή του Δοκιμίου Ιστορίας.
Πρόλογος της ΚΕ του ΚΚΕ στο «Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ β΄ τόμος, 1949-1968»

Το 18ο Συνέδριο του ΚΚΕ (18-22 Φεβρουαρίου 2009) αποφάσισε να γίνουν υπόθεση όλου του Κόμματος η τελική διαμόρφωση του Β’ τόμου του Δοκιμίου Ιστορίας του ΚΚΕ (1949-1968) και τα πολιτικά συμπεράσματα που θα προέκυπταν. Η Κεντρική Επιτροπή, εξειδικεύοντας την Απόφαση του Συνεδρίου, αποφάσισε να πραγματοποιηθεί Πανελλαδική Συνδιάσκεψη το πρώτο εξάμηνο του 2011, αφού προηγηθεί συζήτηση του Δοκιμίου στις Κομματικές Οργανώσεις Βάσης (ΚΟΒ).

Από την ιστορική έρευνα αυτής της περιόδου είχε γίνει φανερή η ανάγκη συλλογικής επανεκτίμησης αποφάσεων που αποτέλεσαν στροφή στην πορεία του Κόμματος. Πρόκειται για αποφάσεις, με κορυφαίες αυτές της 6ης Πλατιάς Ολομέλειας της ΚΕ το 1956, καθώς και των επόμενων Ολομελειών της ΚΕ (7ης και 8ης το 1957 και το 1958 αντίστοιχα), που είχαν καθοριστικές συνέπειες στην κομματική ζωή και στις συνθήκες διαβίωσης του Νίκου Ζαχαριάδη, ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ μέχρι το 1956. Επομένως, έπρεπε όλο το Κόμμα να τοποθετηθεί για τα πολιτικά συμπεράσματα που προέκυπταν, καθώς και για την ανάγκη αποκατάστασης του Νίκου Ζαχαριάδη.

Ετσι, μετά το 18ο Συνέδριο, η ΚΕ επέλεξε και ακολούθησε την εξής διαδικασία:

ΔΕΚΕΜΒΡΗΣ 1944

Μια από τις κορυφαίες στιγμές της ταξικής πάλης στην Ελλάδα

Την Κυριακή στις 3 του Δεκέμβρη 1944, ένα παλλαϊκό συλλαλητήριο του λαού της Αθήνας και του Πειραιά στην πλατεία Συντάγματος χτυπήθηκε με τα όπλα από τον τότε αστικό πολιτικό κόσμο και τους Αγγλους ιμπεριαλιστές συμμάχους του.

Την ίδια μέρα, ο «Ριζοσπάστης» στην πρώτη σελίδα του είχε το σύνθημα: «Ολοι σήμερα στις 11 στο συλλαλητήριο του ΕΑΜ στο Σύνταγμα – Κάτω η κυβέρνηση του εμφυλίου πολέμου». Ενώ στη δεύτερη σελίδα του είχε τίτλο: «Ο παγκόσμιος Τύπος διαπιστώνει: Αποθρασυμένη η αντίδραση θέλει να επιβάλει με τη βία την εξουσία της».

Ετσι, λοιπόν, στις 3 του Δεκέμβρη του 1944, οι αστικές πολιτικές δυνάμεις, χρησιμοποιώντας τον ίδιο ένοπλο μηχανισμό (Αστυνομία, Τάγματα Ασφαλείας κ.λπ.), που στήριξε τη γερμανική κατοχή, άλλα δικά της ένοπλα τμήματα, όπως η Ορεινή Ταξιαρχία και ο Ιερός Λόχος, αλλά και ένοπλα τμήματα των Αγγλων, τους οποίους είχαν καλέσει ακριβώς γιατί χωρίς αυτούς δεν μπορούσαν να επιβάλουν την κυριαρχία τους στο λαό, επιδίωξαν να τσακίσουν το οργανωμένο λαϊκοαπελευθερωτικό κίνημα και την εμπροσθοφυλακή του, το ΚΚΕ και το ΕΑΜ, αλλά και τον ΕΛΑΣ.

Ο ηρωικός Δεκέμβρης του λαού γίνεται αντικείμενο αντικομμουνιστικής προπαγάνδας διαστρέβλωσης και αμαύρωσης της Ιστορίας του λαού μας από όψιμους δημοσιολόγους, καθηγητές δήθεν ιστορικούς, που την επιστήμη τους την ατιμάζουν, ερμηνεύοντας τα γεγονότα από τη σκοπιά του κεφαλαίου και του αστικού πολιτικού κόσμου, που επίσης ατίμασε το λαό, παραδίδοντάς τον στους Γερμανούς κατακτητές στα 1941, και υπηρετώντας τους κατακτητές με κάθε τρόπο, ακόμη και σφάζοντας, δολοφονώντας, ή στέλνοντας στο εκτελεστικό απόσπασμα λαϊκές δυνάμεις που αντιστέκονταν και οργάνωναν τον απελευθερωτικό αγώνα. Τα αστικά επιτελεία νομίζουν πως έτσι θα ξεκάνουν από τη λαϊκή μνήμη μια λαμπρή στιγμή ανυπόταχτης απόφασης του λαού. Είναι γελασμένοι. Ο,τι και αν πασχίζουν, η ίδια η Ιστορία είναι ενάντιά τους. Γιατί, είναι οι λαοί που από την ιστορία τους διδάσκονται πως, μπροστά στην υποταγή τους, μονόδρομος είναι η πάλη με όλα τα μέσα ενάντια στους κυρίαρχους. Αυτό φοβούνται οι αστοί, γι’ αυτό επιστρατεύουν τους διάφορους σε διατεταγμένη υπηρεσία, αντιστόρητους. `Η να το πούμε πιο σωστά. Την πραγματική Iστορία τη γράφουν οι λαοί με τη δράση τους. Και οι αστοί φοβούνται τους λαούς, γι’ αυτό πασχίζουν με τους δικούς τους επιστήμονες, διαστρεβλώνοντας την Ιστορία, ιδιαίτερα μετά την αντεπανάσταση, να τους κρατούν υποταγμένους. Αλλά θα ‘ρθει η ώρα να το πληρώσουν. Ηδη το σύστημά τους είναι ιστορικά ξεπερασμένο. Ο «νεκροθάφτης» τους, η εργατική τάξη, που οι ίδιοι δημιούργησαν, θα τους στείλει αργά ή γρήγορα εκεί που ανήκουν. Στο παρελθόν της Ιστορίας της ανθρωπότητας.

Η Ιστορία του «Μανιφέστου του Κομμουνιστικού Κόμματος»

Το «Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος», αυτό το κλασικό έργο των Μαρξ – Ενγκελς που γαλουχεί γενιές και γενιές, ιδιαίτερα νέων, κομμουνιστών, είναι το πρώτο στην Ιστορία του επαναστατικού εργατικού κινήματος Πρόγραμμα Κομμουνιστικού Κόμματος. Η επεξεργασία του, η συγγραφή του, αντανακλά το πέρασμα του εργατικού κινήματος στην ωριμότητά του, αφού για πρώτη φορά εκφράζονται σ’ αυτό το έργο επεξεργασμένες η στρατηγική και η τακτική, αλλά και οι σκοποί της ταξικής πάλης της εργατικής τάξης, δηλαδή ο δρόμος εκπλήρωσης της ιστορικής της αποστολής. Ηταν το Πρόγραμμα της «Ενωσης των Κομμουνιστών», που η επεξεργασία και συγγραφή του ανατέθηκε στον Καρλ Μαρξ στο δεύτερο συνέδριό της που συνήλθε στο Λονδίνο από τις 29 του Νοέμβρη ως τις 8 του Δεκέμβρη του 1847.

Πώς οι θεωρητικοί του Επιστημονικού Κομμουνισμού επεξεργάστηκαν αυτό το Πρόγραμμα; Ποια είναι η Ιστορία του; Η αναδρομή στη συγκεκριμένη ιστορική εποχή συμβάλλει πραγματικά στη γνώση της μεθοδολογίας και της δράσης του Καρλ Μαρξ και του Φρίντριχ Ενγκελς, προκειμένου το εργατικό κίνημα να συνενωθεί με την επιστημονική κοσμοθεωρία, την οποία οι ίδιοι επεξεργάζονταν. Γιατί η ενασχόλησή τους δεν ήταν απλά θεωρητική, όσο και αν αυτή η ενασχόληση αποτελούσε το κλειδί προκειμένου όχι να ερμηνεύσουν τον κόσμο αλλά να τον αλλάξουν, μόνο που επειδή ακριβώς ήταν αυτός ο σκοπός τους, δε ζύμωναν τις εργασίες στον επιστημονικό κόσμο με τον οποίο βεβαίως όξυναν την ιδεολογική αντιπαράθεση. Αλλά τις πρόβαλλαν στην εργατική τάξη, εκεί που πρώτ’ απ’ όλα υπήρχαν ζωντανή δράση, διεκδικητικοί αγώνες. Στην τάξη για την οποία κατέληξαν και απέδειξαν ότι είναι ο φορέας και δημιουργός της νέας κοινωνίας, της απελευθερωμένης από την ταξική εκμετάλλευση, της κομμουνιστικής κοινωνίας. Ο Ενγκελς γράφει σχετικά μ’ αυτό:

93 ΧΡΟΝΙΑ ΚΚΕ

Αταλάντευτα και αδιάλλακτα στην πρωτοπορία της πάλης για την ανατροπή του καπιταλισμού για το σοσιαλισμό – κομμουνισμό

«Εις το ξενοδοχείον «Πειραιεύς», εις την αίθουσαν του σωματείου των μηχανικών ατμοπλοίων… (λογοκρισία 3 γραμμών) συνήλθε χτες εις την πρώτην συνεδρίασίν του το πρώτον σοσιαλιστικόν συνέδριον της Ελλάδος, με κύριον σκοπόν την συνένωσιν όλων των εν Ελλάδι σοσιαλιστικών ομάδων εις ένα ενιαίον κόμμα διοικούμενον ενιαίως και αντιπροσωπευόμενον εις την Διεθνή. Η έναρξις εγένετο εις τας 10 π.μ…» («Ριζοσπάστης» 5 (18) του Νοέμβρη 1918).

Ετσι άρχιζε ο «Ριζοσπάστης» το ρεπορτάζ από την πρώτη μέρα, στις 17 του Νοέμβρη 1918, των εργασιών του ιδρυτικού Συνεδρίου του Κόμματός μας, που φέτος κλείνει 93 χρόνια ζωής και δράσης, από τη στιγμή της συγκρότησης των διαφόρων σοσιαλιστικών ομίλων σε ενιαίο κόμμα, στην πρωτοπορία της οργάνωσης και καθοδήγησης της ταξικής πάλης της εργατικής τάξης της Ελλάδας, για την ανατροπή του καπιταλισμού και την οικοδόμηση του σοσιαλισμού.

Το Κόμμα μας, «τέκνο της ανάγκης και ώριμο τέκνο της οργής», ήταν ώριμος καρπός της ελληνικής οικονομικής και κοινωνικής πραγματικότητας, της εξέλιξης του καπιταλισμού. Ενσάρκωσε τη συνένωση της επιστημονικής κοσμοθεωρίας του κομμουνισμού με το εργατικό κίνημα. Η εμφάνισή του σηματοδότησε την ιδεολογική και πολιτική χειραφέτηση της εργατικής τάξης.

Η Μεγάλη Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση, αυτός ο νικηφόρος πόλεμος του προλεταριάτου της Ρωσίας ενάντια στην αστική τάξη και τους τσιφλικάδες, επέδρασε ευεργετικά και συνέβαλε στην επίσπευση της ίδρυσης του Κόμματός μας.

Η Μεγάλη Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση ήταν δημιούργημα της οργανωμένης πολιτικής πάλης των μαζών με ηγετική δύναμη την εργατική τάξη, που με επικεφαλής το Κομμουνιστικό Κόμμα επιβεβαίωνε ότι η ανθρωπότητα μπήκε σε νέα ιστορική εποχή. Αυτήν που, από τις αρχές του 20ού αιώνα, φανέρωσε πως ο καπιταλισμός είναι ιστορικά ξεπερασμένος, δεν μπορεί να κινεί τις κοινωνικές εξελίξεις προς την πρόοδο, γι’ αυτό και χρειάζεται αντικατάσταση.

Είναι η εποχή του ιμπεριαλισμού και των σοσιαλιστικών επαναστάσεων.

Ο ΞΕΣΗΚΩΜΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ 1973

Η δράση του ΚΚΕ και της ΚΝΕ στη δικτατορία

«Γελιέται οικτρά όποιος νομίζει ότι μπορεί να παίζει με τη φωτιά. Και είναι ηφαίστειο που βράζει το πάθος του λαού για λευτεριά, δημοκρατία, ανεξαρτησία και κοινωνική πρόοδο. Το μίσος που έχει ενσταλαχτεί στις καρδιές των Ελλήνων πατριωτών κατά της φασιστικής τυραννίας και των πατρώνων της, κοχλάζει και προμηνάει τρομερές εκρήξεις. Οι άνανδροι αιμοσταγείς τύραννοι και τα αφεντικά τους οι αμερικανοΝΑΤΟικοί ιμπεριαλιστές, για να κάμψουν και να φοβίσουν τον αδάμαστο λαό μας, έστρεψαν με μανία τα πυροβόλα των τανκς του ΝΑΤΟ προς τα γυμνά λαϊκά στήθη και διέταξαν, ΠΥΡ! Επεσαν 100άδες νεκροί και τραυματίες. Βάφτηκε το Πολυτεχνείο – προπύργιο της Λευτεριάς – και οι δρόμοι της Αθήνας με το αίμα των παιδιών του λαού μας». (Παράνομος «Ριζοσπάστης», Δεκέμβρης 1973).

Ο ξεσηκωμός στο Πολυτεχνείο, το Νοέμβρη του 1973, αποτελεί ένα ιστορικό γεγονός, ορόσημο της λαϊκής πάλης, σε μια από τις δύσκολες περιόδους της νεότερης ιστορίας του λαϊκού μας κινήματος. Στο λαϊκό αυτό ξεσηκωμό, μαζί με το σύνθημα «Ψωμί – Παιδεία – Ελευθερία», προβλήθηκαν και τα συνθήματα – στόχοι «Κάτω η χούντα», «Εξω οι ΗΠΑ και το NATO». Επομένως, είχε μήνυμα πολιτικό, ανατρεπτικό, αντιαμερικανικό, αντιιμπεριαλιστικό. Ο ξεσηκωμός του Πολυτεχνείου δεν ήταν μόνο «φοιτητικός» ξεσηκωμός, όπως επίσης προβάλλουν οι απολογητές του συστήματος. Στον ξεσηκωμό του Πολυτεχνείου εκφράστηκε η σύνδεση του φοιτητικού κινήματος με το εργατικό κίνημα.

Το χρονικό των τριών ημερών της κατάληψης έχει τη δική του ιστορία. Μετά το κλείσιμο των φοιτητών στο Πολυτεχνείο, στην κατάληψη έρχονται και συμμετέχουν μαθητές κι εργαζόμενοι (οικοδόμοι, ιδιωτικοί υπάλληλοι κ.ά.). Και οργανώνεται η κατάληψη, με μοίρασμα προκηρύξεων, τη λειτουργία του ραδιοφωνικού σταθμού, ακούγονται παντού αντιαμερικανικά και αντιχουντικά συνθήματα. Οι συγκεντρωμένοι μέσα κι έξω από το Πολυτεχνείο είναι χιλιάδες. Ενώ στις 16 Νοέμβρη το απόγευμα η αστυνομία αρχίζει να χτυπάει άγρια τις μαζικές λαϊκές διαδηλώσεις στο κέντρο της Αθήνας και γύρω από το Πολυτεχνείο που έχουν κινητοποιηθεί οι οικοδόμοι, οι ιδιωτικοί υπάλληλοι, άλλοι κλάδοι εργαζομένων, αγρότες από τα Μέγαρα.

Η άνοδος του εργατικού κινήματος ήταν συγκριτικά με τα πρώτα χρόνια της δικτατορίας σημαντική. Το δυνάμωμα του φοιτητικού κινήματος «πατούσε» πάνω στο λαϊκό παράγοντα, στην ανάπτυξη του εργατικού κινήματος. Στην ουσία, ήταν άμεσα συνδεδεμένο με αυτό. Η ανάπτυξη των δυνάμεων του ΚΚΕ και της ΚΝΕ έπαιξαν καθοριστικό ρόλο σε αυτήν την εξέλιξη.

ΜΕΓΑΛΗ ΟΧΤΩΒΡΙΑΝΗ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Με οδηγό την ολοζώντανη πείρα της στην πάλη τού σήμερα.

Η Οχτωβριανή Επανάσταση ήταν η νομοτελειακή έκφραση της εκρηκτικής όξυνσης όλων των κοινωνικών αντιθέσεων της τσαρικής Ρωσίας, που την έκαναν αδύνατο κρίκο στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα. Και, βεβαίως, αποτέλεσμα της επαναστατικής δράσης της εργατικής τάξης και των συμμάχων της, των άλλων καταπιεσμένων λαϊκών στρωμάτων, κυρίως των μισοπρολετάριων και της φτωχής αγροτιάς. Η πραγματοποίησή της έγινε δυνατή με τη σωστή στρατηγική και τακτική του Κόμματος των Μπολσεβίκων, του επαναστατικού κόμματος της εργατικής τάξης, του Κομμουνιστικού Κόμματος. Η Επανάσταση απέδειξε ότι μόνο ένα Κομμουνιστικό Κόμμα, που καθοδηγείται από την πρωτοπόρα κοσμοθεωρία του επιστημονικού κομμουνισμού, το κόμμα νέου τύπου, το κόμμα της σοσιαλιστικής επανάστασης, της δικτατορίας του προλεταριάτου και της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, με ένα επαναστατικό Πρόγραμμα, στο οποίο καθοριζόταν με σαφήνεια ο προλεταριακός χαρακτήρας του και ο πρωτοπόρος ρόλος του στο εργατικό κίνημα, μπορεί να μπει επικεφαλής και να ηγηθεί στον αγώνα όλων των εκμεταλλευόμενων και καταπιεζόμενων κοινωνικών δυνάμεων ενάντια στον κοινό αντίπαλο, τα μονοπώλια και τον ιμπεριαλισμό. Ενα τέτοιο κόμμα, που έχει γερούς δεσμούς με την εργατική τάξη και τους άλλους εργαζόμενους της πόλης και του χωριού, που συνδυάζει αρμονικά τη δημοκρατική λειτουργία με τη σιδερένια πειθαρχία και την ενιαία θέληση στη δράση, μπορεί να διασφαλίσει τον ηγετικό ρόλο της εργατικής τάξης, στον αγώνα για το άλμα «από το βασίλειο της ανάγκης στο βασίλειο της ελευθερίας».

Η συνεπής εφαρμογή των μαρξιστικών θέσεων στο Πρόγραμμα του Κόμματος των Μπολσεβίκων δημιουργούσε τους όρους για την ιδεολογική ενότητά του, ως κόμματος νέου τύπου. Αποδεικνύοντας ότι χωρίς Κόμμα επαναστατικό δεν μπορεί να συνενωθεί η επαναστατική κοσμοθεωρία με το εργατικό κίνημα, έτσι που να αφυπνίζει συνειδήσεις, να συνενώνει την καθημερινή ταξική πάλη στην ανώτερη μορφή της, την πολιτική πάλη με όλες τις μορφές για την εξουσία.

Βασικός, επίσης, παράγοντας που συνέβαλε στην πραγματοποίηση της Οχτωβριανής Επανάστασης ήταν η αδιάλλακτη πάλη των μπολσεβίκων κατά του οπορτουνισμού. Αυτή η πάλη, παραμονές του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου και στη διάρκειά του, επικεντρώθηκε στην αποφασιστική και δίχως ταλαντεύσεις ιδεολογικοπολιτική πάλη ενάντια στη σοσιαλδημοκρατία, που έφτασε ως τη διάρρηξη των δεσμών των μπολσεβίκων με τη χρεοκοπημένη 2η Διεθνή, η οποία εγκλώβιζε όλες τις επαναστατικές δυνάμεις στη μέγκενη του ρεφορμισμού, του σοσιαλπατριωτισμού και του σοσιαλσοβινισμού. Η τακτική που επεξεργάστηκαν οι μπολσεβίκοι, με επικεφαλής τον Λένιν, για μετατροπή του ιμπεριαλιστικού πολέμου σε ταξικό πόλεμο, ενάντια στη δική τους αστική τάξη, και η εφαρμογή της στην πράξη με την Οχτωβριανή Επανάσταση έδωσαν το οριστικό χτύπημα στο τμήμα αυτό της σοσιαλδημοκρατίας, που συμμάχησε με την αστική τάξη ενάντια στην Επανάσταση και την εργατική τάξη.

Η 28η Οκτώβρη 1940. Τα τρία γράμματα του Νίκου Ζαχαριάδη

Η 28η του Οκτώβρη είναι καθολικά γνωστή ως επέτειος που σύσσωμος ο ελληνικός λαός όρθωσε το ανάστημά του για να υπερασπίσει την πατρίδα από την ιμπεριαλιστική εισβολή του ιταλικού φασισμού στα 1940 και ενώ μαινόταν ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Πέρασαν 70 χρόνια από τότε. Αυτή η επέτειος έγινε η στιγμή που το λαϊκό κίνημα στην Ελλάδα έγραψε στη συνέχεια τις πιο λαμπρές σελίδες της επαναστατικής πάλης. Δεν είναι μόνο ο ηρωικός λαϊκός αγώνας για την εθνική απελευθέρωση στην οποία ηγήθηκε η εργατική τάξη, με επικεφαλής το κόμμα της το ΚΚΕ, καθοδηγητής, ψυχή και νους αυτού του ηρωικού αγώνα. Που συνεχίστηκε με τον ηρωικό Δεκέμβρη του 1944, όταν ο αστικός κόσμος μαζί με τους Αγγλους ιμπεριαλιστές συμμάχους του χτύπησαν ένοπλα το λαό, προκειμένου να ξανασυγκροτήσουν το αστικό κράτος, αφού είχαν χάσει την πλειοψηφία του λαού. Η συνέχεια αυτής της ένοπλης δράσης κατά του λαϊκού κινήματος οδήγησε στον εμφύλιο πόλεμο και τη μεγαλειώδη επαναστατική πάλη του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, τη μεγάλη τρίχρονη εποποιία. Ο ΔΣΕ ιδρύθηκε στις 28 του Οκτώβρη 1946.

Με την ιταλική στρατιωτική εισβολή στην Ελλάδα, το τότε καθεστώς της άρχουσας τάξης, δηλαδή η δικτατορία της 4ης Αυγούστου, αν και είχε ιδεολογική συγγένεια με τον έναν ιμπεριαλιστικό συνασπισμό, αυτόν των φασιστικών κρατών, συντάχτηκε με τον άλλο ιμπεριαλιστικό συνασπισμό με επικεφαλής την Αγγλία. Γιατί αυτό επέβαλλαν τα γενικά συμφέροντα της αστικής τάξης. Το κεφάλαιο στην Ελλάδα είχε δεσμούς άρρηκτης διαπλοκής κυρίως με το βρετανικό. Ετσι, το δικτατορικό καθεστώς του Μεταξά ουδέποτε τόλμησε να αμφισβητήσει αυτή τη διαπλοκή της άρχουσας τάξης με το βρετανικό ιμπεριαλισμό.

Στις αρχές του Μάη του 1940, ο Μεταξάς, μιλώντας με τον Βρετανό δημοσιογράφο Αρθουρ Μάρτον έλεγε: «Είμεθα ουδέτεροι εφ’ όσον χρόνον η Αγγλία θέλει να είμεθα ουδέτεροι. Τίποτε δεν κάνομε χωρίς συνεννόησιν με την Αγγλία και, τις περισσότερες φορές, ό,τι κάνομε γίνεται κατά σύστασιν ή παράκλησιν της Αγγλίας. Η Ελλάς είναι ζωτικό τμήμα της αγγλικής αυτοκρατορικής αμύνης» («Τα μυστικά αρχεία του Φόρεϊν Οφις», εκδόσεις «Πάπυρος», σελ. 76).

Ο Μεταξάς το γνώριζε αυτό πολύ καλά – ίσως καλύτερα από πολλούς άλλους στον κύκλο των ηγετών του δικτατορικού καθεστώτος – και μάλιστα πολύ πριν από το ξέσπασμα του ελληνοϊταλικού πολέμου. Στις 3 Μαρτίου του 1934, για παράδειγμα, μιλώντας στο Συμβούλιο των πολιτικών αρχηγών, έλεγε κατά λέξη: «Αν και είναι βεβαίως παράτολμον εις την πολιτική να δημιουργή κανείς δόγματα, η Ελλάς δύναται να θέση ως δόγμα πολιτικόν ότι εν ουδεμία περιπτώσει δύναται να ευρεθή εις στρατόπεδον αντίθετον εκείνου εις το οποίον θα ευρίσκετο η Αγγλία. Δυνάμεθα τούτο να το θεωρήσωμεν ως δόγμα. Εγώ τουλάχιστον το ασπάζομαι».(Ιωάννου Μεταξά: «Ημερολόγιο», εκδόσεις «Γκοβόστη», τόμος Δ’ σελ. 77).

Τα ταξικά συμφέροντα της άρχουσας τάξης ήταν πάνω απ’ όλα. Αλλά το βασικό ζήτημα για την ολιγαρχία της Ελλάδας ήταν η διατήρηση της εξουσίας της ακόμη και μέσα στον πόλεμο, γι’ αυτό αρχικά δεν τόλμησε να έρθει σε αντίθεση με τον παλλαϊκό ξεσηκωμό για αντίσταση και διεξαγωγή απελευθερωτικού πολέμου.
Βεβαίως, είναι γνωστό ότι τόσο ο Μεταξάς όσο και ο αρχιστράτηγος Παπάγος έκαναν λόγο για «αντίσταση για την τιμή των όπλων», αφού δεν πίστευαν στην ανεξάντλητη λαϊκή δύναμη, αλλά φαίνεται πως για τους ίδιους ήταν απρόβλεπτη η συνέχεια μιας λαϊκής νίκης στον πόλεμο κατά των Ιταλών, σε σχέση με την εξουσία. Η ταξική πάλη ανάμεσα στην άρχουσα τάξη, από τη μια πλευρά, και στην εργατική τάξη και τ’ άλλα λαϊκά στρώματα, από την άλλη, δε σταματά να διεξάγεται ασίγαστα ακόμη και σε περίοδο πολέμου. Ετσι, όταν λαός και στρατός κατέκτησαν τη νίκη στον πόλεμο, διώχνοντας τον ιταλικό στρατό έξω από τα σύνορα, το καθεστώς του Μεταξά συνέχισε τον πόλεμο στο έδαφος της Αλβανίας. Ο απελευθερωτικός πόλεμος έγινε κατακτητικός.

Η έναρξη του ελληνοϊταλικού πολέμου βρήκε το ΚΚΕ αποδεκατισμένο, την ηγεσία και τα στελέχη του στις φυλακές και τις εξορίες, τις οργανώσεις του σμπαραλιασμένες και όσες υπήρχαν ακόμη, υπό το καθεστώς του άγριου διωγμού. Η μεταξική δικτατορία είχε καταφέρει ισχυρότατο πλήγμα στο σώμα του Κόμματος, αφού στο πρόσωπό του – όπως προαναφέραμε – έβλεπε τον κύριο και ανυποχώρητο εχθρό της.

Εδωσαν τη ζωή τους στην υπόθεση της επανάστασης

Δημοσθένης Λιγδόπουλος – Ωρίων Αλεξάκης. Δυο κομμουνιστές ηγέτες που έλαχε να συναντηθούν και να γνωριστούν στο 2ο Συνέδριο της Γ΄ Κομμουνιστικής Διεθνούς. Ο πρώτος σαν αντιπρόσωπος της ΚΕ του ΣΕΚΕ (ΚΚΕ). Ο δεύτερος σαν στέλεχος των μπολσεβίκων και της Διεθνούς που ανέλαβε το καθήκον του αντιπροσώπου της στα Βαλκάνια.
Ο Δ. Λιγδόπουλος αφού πρωτοστάτησε στο Εθνικό Συμβούλιο του ΣΕΚΕ και στο 2ο Συνέδριο του Κόμματος της εργατικής τάξης της Ελλάδας για να αποφασίσει την ένταξή του στην Κομμουνιστική Διεθνή, πήγε στη Μόσχα, έδρα της Διεθνούς, ως αντιπρόσωπος του Κόμματος στο συνέδριό της προκειμένου να συνδεθεί το Κόμμα με τη Διεθνή και να γίνει ένα από τα τμήματά της.

Ο Ωρίων Αλεξάκης δεν είναι γνωστός στο πλατύ κοινό. Ούτε βεβαίως η σημαντική δράση του στο μικρό χρονικό διάστημα που πρόλαβε να ζήσει. Ηταν ένας νέος σε ηλικία μπολσεβίκος, στέλεχος ικανό, με τόλμη και αποφασιστικότητα, που ανέλαβε δράση σε δύσκολες αποστολές κατά την περίοδο της Οχτωβριανής Επανάστασης από την ΚΕ του Κόμματός του. Αναδεικνύεται έτσι σε πρωτοπόρο επαναστάτη. Ετσι η ΚΕ του Κόμματος των μπολσεβίκων τού ανέθεσε ευθύνη στην Κομμουνιστική Διεθνή από την οποία ανέλαβε το καθήκον του αντιπροσώπου της στα Βαλκάνια μετά το τέλος των εργασιών του 2ου Συνεδρίου της.
Μα, εκτός από τη γνωριμία τους, τη συντροφική σχέση που αναπτύχθηκε μεταξύ τους, υπάρχει άλλο ένα κοινό τους σημείο, ένα τραγικό γεγονός που στέρησε από την εργατική τάξη δυο από τους πρωτοπόρους ηγέτες της: η δολοφονία τους κατά τη μετάβασή τους, μετά το Συνέδριο της Διεθνούς, στα Βαλκάνια. Ο Λιγδόπουλος θα επέστρεφε για να συνεχίσει τη δράση του ως μέλος της ΚΕ του ΣΕΚΕ για την ανάπτυξη της δράσης του Κόμματος και του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα. Ο Αλεξάκης, στο πλαίσιο των καθηκόντων του από τη Διεθνή, είχε ως πρώτο σταθμό την Ελλάδα. Ηταν σε ηλικία μόλις 22 χρόνων ο Λιγδόπουλος και 21 χρόνων ο Αλεξάκης.

Ετσι δέθηκε η «μοίρα» δυο στελεχών του διεθνούς πια κομμουνιστικού κινήματος. Για ελάχιστο χρονικό διάστημα, όσο κράτησαν οι εργασίες του 2ου Συνεδρίου της Διεθνούς, και το «μοιραίο» ταξίδι τους, αλλά το Κόμμα μας που ήταν στα πρώτα βήματά του και το εργατικό κίνημα στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια, είχαν μια τεράστια απώλεια για τη συγκεκριμένη εποχή. Δυο από τους καλύτερους γιους της εργατικής τάξης δολοφονήθηκαν δίνοντας τη ζωή τους για την υπόθεση της επανάστασης. Ο Λιγδόπουλος είναι ο πρώτος νεκρός του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ελλάδας που έπεσε στο επαναστατικό καθήκον.

Στη Διακήρηξη της ΚΕ του ΚΚΕ για τα 80 χρόνια από την ίδρυση του Κόμματος αναφέρεται: «Κανένα άλλο κόμμα δεν διαπαιδαγώγησε, δεν διαμόρφωσε και δεν ανέδειξε ήρωες και ηρωίδες όπως τον Δημοσθένη Λιγδόπουλο, τον Χρίστο Μαλτέζο, την Ηλέκτρα Αποστόλου, τον Ναπολέοντα Σουκατζίδη, τον Αρη Βελουχιώτη, τον Μήτσο Τατάκη, την Ειρήνη Γκίνη, τον Νίκο Μπελογιάννη, τον Νίκο Πλουμπίδη, τον Διαμαντή, τον Κώστα Βιδάλη, τον Γιάννη Ζεύγο, τον Στέφανο Σαράφη, τον Μήτσο Παπαρήγα, τον Τάκη Φίτσιο και άλλους επώνυμους και πάρα πολλούς ανώνυμους».

Σήμερα θα παρουσιάσουμε σύντομη βιογραφία των δύο αυτών πρωτοπόρων του κομμουνιστικού κινήματος, αλλά και τη σύντομη κοινή ζωή τους, όπως την έχει καταγράψει ο Σοβιετικός Λεβ Γκούρβιτς, μετά από επισταμένη έρευνα, κυρίως στα αρχεία της Γ΄ Διεθνούς, αλλά και σε αρχεία του ΚΚΣΕ, αναζητώντας στοιχεία για τη ζωή του Ωρίωνα Αλεξάκη, ο οποίος συνέγραψε και τη βιογραφία του.

Η τραγική είδηση