η ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΣΤΑ ΜΝΗΜΟΝΙΑ 1 ΚΑΙ 2

Η ανατροπή των εργασιακών σχέσεων στα μνημόνια

Ο ΣΥΡΙΖΑ μιλά για κατάργηση του Μνημονίου 2. Εστιάζει αποκλειστικά και μόνο στα εργασιακά ζητήματα που απορρέουν από αυτό. Αλλά τα Μνημόνια είναι δύο. Υπάρχει το Μνημόνιο 1 και το Μνημόνιο 2. Και βέβαια δεν αφορούν μόνο τα εργασιακά. Αφορούν ζητήματα όπως: Υγεία, Πρόνοια, Ιδιωτικοποιήσεις, Φορολογία κλπ. Εδώ παρουσιάζουμε όλο το αντιλαϊκό περιεχόμενο και των δύο Μνημονίων και των εφαρμοστικών του νόμων.

Οι νόμοι που ψηφίστηκαν τα χρόνια του μνημονίου αποκαλύπτουν το μέγεθος της ολομέτωπης επίθεσης που έχουν εξαπολύσει οι κεφαλαιοκράτες και οι κυβερνήσεις στους εργάτες και τα φτωχά λαϊκά στρώματα. Παρακάτω παρουσιάζονται οι νόμοι που αφορούν τις εργασιακές σχέσεις.

Πρώτο μνημόνιο

Α) Ν.3845/2010

• Μηδενικές αυξήσεις στο σύνολο του δημόσιου τομέα και για το 2011.

• Περαιτέρω μείωση των αποδοχών στον ευρύτερο δημόσιο τομέα κατά 3%.

• Κατάργηση 13ου και 14ου μισθού. Αντικατάστασή τους με το ποσό των 500 ευρώ αντίστοιχα, για τους εργαζόμενους στο Δημόσιο που αμείβονται με μηνιαίες αποδοχές κάτω από 3.000 ευρώ.

• Περαιτέρω μείωση των επιδομάτων κατά 8% στο σύνολο του δημόσιου τομέα.

• Απασχόληση στο Δημόσιο ηλικιωμένων ανέργων (55-64 ετών) μέσω γραφείων «ενοικίασης» προσωπικού που επιχορηγούνται από το κράτος.

• Αντικατάσταση του επιδόματος ανεργίας με την «επιταγή επανένταξης» των ανέργων για την απασχόλησή τους από επιδοτούμενες επιχειρήσεις. Ετσι, αντί να ενισχύονται οι άνεργοι, οι επιχειρήσεις εξασφαλίζουν εργατικό δυναμικό εισπράττοντας το επίδομα ανεργίας τους.

• Κατάργηση της ευνοϊκότερης ρύθμισης υπέρ των μισθωτών σε περίπτωση που ισχύουν ταυτόχρονα όροι διαφορετικών Συλλογικών Συμβάσεων. Δηλαδή, ο εργαζόμενος χάνει το δικαίωμα να απολαμβάνει τις ευνοϊκότερες ρυθμίσεις.

Β) Ν.3847/2010

• Περαιτέρω μείωση του ποσού που αντικατέστησε τον 13ο και τον 14ο μισθού στα 400 ευρώ αντίστοιχα, για τους εργαζόμενους στο δημόσιο τομέα με μηνιαίες αποδοχές κάτω από 2.500 ευρώ.

Γ) Ν.3863/2010

• Καθιέρωση της ειδικής σύμβασης μαθητείας για νέους ηλικίας 15-18 ετών με αμοιβή το 70% του γενικού κατώτατου μισθού.

• Μείωση κατά 20% της αμοιβής της υπερεργασίας και κάθε μορφής υπερωριακής απασχόλησης.

• Μείωση μέχρι και κατά 3/4 του χρόνου προειδοποίησης (από 24 σε 6 μήνες) της απόλυσης. Με την έγκαιρη προειδοποίηση δίνεται μόνο η μισή αποζημίωση, γεγονός που διευκολύνει τον εργοδότη να κάνει απολύσεις αφού αυτές «κοστίζουν» λιγότερο.

• Επίσης οι ατομικές απολύσεις διευκολύνονται και γιατί ο εργοδότης μπορεί σε μεγαλύτερο, από πριν, χρονικό διάστημα να καταβάλει την αποζημίωση.

• Αύξηση του ορίου ομαδικών απολύσεων. Από 4 σε 6 μηνιαίως για τις επιχειρήσεις από 20-150 εργαζόμενους. Από 2% στο 5% για τις επιχειρήσεις άνω των 150 εργαζομένων (το όριο του 2% ίσχυε για τις επιχειρήσεις άνω των 200 εργαζομένων).

Δ) Ν.3871/2010

• Η κυβέρνηση απαγόρευσε οποιαδήποτε μισθολογική αύξηση μέσω ΟΜΕΔ, για την περίοδο 2010-2012, που ήταν μεγαλύτερη της αύξησης που όριζε η Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (ΕΓΣΣΕ) στην ίδια περίοδο. Χαρακτηριστικό είναι ότι επειδή η ΕΓΣΣΕ για το 2010 δεν προέβλεπε καμία αύξηση, η απαγόρευση αυτή σήμαινε πάγωμα των μισθών.

Ε) Ν.3899/2010

• Επέκταση της δοκιμαστικής περιόδου από τους δύο στους 12 μήνες για τους εργαζόμενους ιδιωτικού τομέα. Σε περίπτωση απόλυσης εντός της περιόδου αυτής ή με τη λήξη της ο εργαζόμενος δε δικαιούται αποζημίωση. Ετσι ο εργοδότης μπορεί να εκμεταλλεύεται έναν εργαζόμενο επί ένα χρόνο και να τον απολύσει αμέσως μετά καθώς η απόλυση δεν κοστίζει. Το μέτρο αυτό διευκολύνει την ανακύκλωση φθηνού εργατικού δυναμικού.

• Επέκταση της ανώτατης διάρκειας «δανεισμού» εργαζομένων από τους 18 στους 36 μήνες.

• Επέκταση της ανώτατης διάρκειας της επιβαλλόμενης εκ περιτροπής εργασίας από 6 σε 9 μήνες ανά έτος. Ο εργοδότης έχει τη δυνατότητα να επιβάλει στους εργαζόμενους για ακόμα μεγαλύτερο χρονικό διάστημα μείωση των μερών και των ωρών εργασίας. Αυτό σημαίνει μειωμένες αποδοχές για τους εργαζόμενους και μεγαλύτερα κέρδη για τους εργοδότες καθώς προσαρμόζουν απόλυτα το εργατικό δυναμικό στις ανάγκες της παραγωγής.

• Κατάργηση της προσαύξησης στο ωρομίσθιο της μερικής απασχόλησης σε περίπτωση υπερωρίας και απασχόλησης με εβδομαδιαία εργασία κάτω των 20 ωρών.

• Εισαγωγή των ειδικών επιχειρησιακών ΣΣΕ για το χτύπημα του κατώτατου κλαδικού μισθού. Ηταν η πρώτη απόπειρα να επιβάλεται μείωση των αποδοχών κάτω από τα όρια που προέβλεπαν οι κλαδικές και ομοιοεπαγγελματικές συμβάσεις.

• Επιβολή μηδενικών αυξήσεων στο σύνολο του δημόσιου τομέα.

• Μείωση κατά 10% των αποδοχών στις ΔΕΚΟ για όσους αμείβονται με αποδοχές άνω των 1.800 ευρώ μηνιαίως.

• Επιβολή μετατάξεων στις ΔΕΚΟ χωρίς τη διατήρηση των δικαιωμάτων της προηγούμενης θέσης απασχόλησης. Αυτό σημαίνει ότι ο εργαζόμενος δε δικαιούται να διατηρήσει τα μισθολογικά και ασφαλιστικά δικαιώματα της προηγούμενης θέσης τους σε περίπτωση που είναι καλύτερα από αυτά της νέας θέσης.

• Περιορισμός κατά 15% στις προσλήψεις συμβασιούχων ορισμένου χρόνου και έργου στο Δημόσιο, σε σχέση με το 2010.

• Μείωση κατά 10% των αποδοχών των εργαζομένων στον όμιλο της ΑΤΕ όσων υπερβαίνουν τα 1.800 ευρώ μηνιαίως.

ΣΤ) Ν.3979/2011

• Ο εβδομαδιαίος χρόνος εργασίας στο Δημόσιο ορίζεται στις 40 ώρες και μάλιστα χωρίς αντίστοιχη αύξηση του μισθού. Αυτό σημαίνει αύξηση του απλήρωτου χρόνου εργασίας από 2,5 μέχρι και 10 ώρες τη βδομάδα σε ορισμένες ειδικότητες.

Ζ) Ν.3986/2011

• Επέκταση της ανώτατης διάρκειας των συμβάσεων ορισμένου χρόνου μετά από 3 διαδοχικές ανανεώσεις από τους 24 στους 36 μήνες. Ετσι ο εργοδότης έχει τη δυνατότητα να κρατά για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα ομήρους τους εργαζόμενους χωρίς να υποχρεούται να τους απασχολεί με συμβάσεις αορίστου χρόνου.

• Ακόμα και ο παραπάνω περιορισμός των 36 μηνών αίρεται με το μέτρο που δικαιολογεί την χωρίς όρια δυνατότητα ανανέωσης των συμβάσεων ορισμένου χρόνου σε περίπτωση που ο εργοδότης επικαλεστεί δήθεν «αντικειμενικούς λόγους».

• Ενίσχυση της διευθέτησης του χρόνου εργασίας. Δίνεται η δυνατότητα στον εργοδότη να αυξάνει τον ημερήσιο χρόνο εργασίας, πέραν του 8ωρου, για διάστημα έξι μηνών ανά έτος (αντί για τέσσερις που ήταν πριν). Αυτός ο χρόνος δεν αμείβεται ως υπερωρία.

• Εισαγωγή του καθεστώτος της εργασιακής εφεδρείας στο δημόσιο τομέα με καταβολή του 60% του βασικού μισθού για το πλεονάζον προσωπικό.

• Ορίζεται ότι μέχρι το 2015 θα προσλαμβάνεται στο Δημόσιο μόλις ένας εργαζόμενος για κάθε πέντε που αποχωρούν. Το μέτρο αυτό είναι συνέχεια προηγούμενων, υπηρετεί το στόχο δραματικής μείωσης του προσωπικού και οδηγεί στην εντατικοποίηση της εργασίας. Να σημειωθεί πως παρά τις αποχωρήσεις δεν έχουν γίνει ούτε αυτές οι λίγες προσλήψεις μέχρι τώρα.

• Περιορισμός των προσλήψεων με σύμβαση ορισμένου χρόνου και έργου στο Δημόσιο κατά 50% για το 2011 και κατά 10% για την περίοδο 2012-15.

• Μείωση της επιδότησης των ανέργων σε 450 ημερήσια επιδόματα ανά 4ετία από το 2011 και σε 400 από το 2012-15. Αυτό σημαίνει περιορισμός του δικαιώματος λήψης του επιδόματος ανεργίας.

Η) Ν.4024/2011

• Εισαγωγή της «προσυνταξιοδοτικής διαθεσιμότητας» με το 60% του βασικού μισθού. Και αυτό το μέτρο εξυπηρετεί τη μείωση του προσωπικού.

• Ενταξη στο καθεστώς της εργασιακής εφεδρείας των εργαζομένων που απασχολούνται στο Δημόσιο με συμβάσεις ιδιωτικού δικαίου. Μετά το τέλος της εφεδρείας απολύονται χωρίς αποζημίωση.

• Εισαγωγή του νέου μισθολογίου στο Δημόσιο από 1 Νοέμβρη 2011. Οδήγησε στην τεράστια μείωση των μισθών (σε πολλές περιπτώσεις ξεπέρασε το 50%). Συνδέει το μισθό με το βαθμό, ο οποίος δίνεται αφού ο υπάλληλος «αξιολογηθεί». Σε περίπτωση αρνητικής «αξιολόγησης» παραμένει στον ίδιο βαθμό και στερείται την αύξηση.

• Δεν ισχύει μέχρι το τέλος του 2012 η αρχή της επέκτασης των κλαδικών και ομοιοεπαγγελματικών ΣΣΕ, η οποία ίσχυε μέχρι τώρα. Δηλαδή οι εργοδότες που δεν υπογράφουν τη σύμβαση δεν είναι πλέον υποχρεωμένοι να την εφαρμόσουν.

Δεύτερο μνημόνιο

Α) Ν.4046/2012 (Εφαρμογή του αρθρ. 1, παρ. 6)

• Μείωση του γενικού κατώτατου μισθού κατά 22% και κατάργηση της ΕΓΣΣΕ 2010-12. Ο βασικός μεικτός μισθός από 751 ευρώ πήγε στα 586 ευρώ. Το μεροκάματο από 33,57 ευρώ μεικτά πήγε στα 26,18 ευρώ μεικτά. Μείωση του γενικού κατώτατου μισθού κατά 32% για τους νέους μέχρι 25 ετών και για τους μαθητευόμενους. Από 751 ευρώ μεικτά στα 511 ευρώ μεικτά. Το μεροκάματό από 33,57 ευρώ μεικτά πήγε στα 22,83 ευρώ μεικτά.

• Οι παραπάνω μειώσεις γίνονται μονομερώς από τον εργοδότη, χωρίς τη συναίνεση του εργαζόμενου.

• Μείωση του χρόνου μετενέργειας, μετά τη λήξη της ΣΣΕ, από 6 σε 3 μήνες. Από εκεί και πέρα διατηρούνται πλέον μόνο ο βασικός μισθός και τέσσερα επιδόματα, εφόσον προϋπάρχουν. Οι υπόλοιποι όροι των προηγούμενων ΣΣΕ καταργούνται χωρίς τη συναίνεση του εργαζόμενου. Εκτιμάται ότι οι ρυθμίσεις αυτές οδηγούν σε μειώσεις των μισθών μέχρι και 40%.

• Κατάργηση του δικαιώματος για μονομερή προσφυγή στη διαιτησία μετά από την άρνηση της πρότασης του μεσολαβητή και καθιέρωση της από κοινού προσφυγής σε αυτήν. Ετσι, τα συνδικάτα δεν θα μπορούν πλέον να προσφεύγουν στον ΟΜΕΔ χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του εργοδότη.

• Περιορισμός της διαιτητικής απόφασης στον καθορισμό του βασικού μισθού και ημερομισθίου. Κριτήρια της απόφασης είναι οι οικονομικές συνθήκες, η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, η μείωση του μοναδιαίου κόστους εργασίας κατά την περίοδο του δεύτερου μνημονίου. Δηλαδή, ο στόχος είναι η διασφάλιση της κερδοφορίας του κεφαλαίου.

• Πάγωμα των αυξήσεων σε μισθούς και ωριμάνσεις μέχρι τη μείωση του ποσοστού ανεργίας στη χώρα κάτω από το 10%. Με δεδομένο ότι η ανεργία έχει φθάσει το 22% και θα συνεχίσει να αυξάνεται ο όρος αυτός ουσιαστικά απαγορεύει οποιαδήποτε αύξηση για πολλά χρόνια.

• Κατάργηση της μονιμότητας στις πρώην ΔΕΚΟ. Καταργούνται όσοι κανονισμοί ή νόμοι προστάτευαν τη μόνιμη και σταθερή εργασία χιλιάδων εργαζομένων, δίνοντας στην εργοδοσία τη δυνατότητα να απολύει κατά το δοκούν και να τους αντικαταστήσει από πιο φθηνά εργατικά χέρια. Με αυτόν τον τρόπο διευκολύνεται η παραπέρα ιδιωτικοποίησή τους.